معین البکای ایران کیست؟
تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۶۹۷۳۶
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، ۷۶ ساله است و ۵۱ سال از عمرش را شمرخوان بوده و هست. اهل دلی که سال ۸۷ لقب «معین البکاء ایران» برازنده اش شد. تعزیه خوانی که سالها قبل دل از مال دنیا کند و با فروش مغازه و زمین کشاورزی زمین بزرگی خرید، آن را ساخت، تبدیل به حسینیه تعزیه کرد که تا ظهور حضرت مهدی (عج) وقف اباعبدالله الحسین (ع) شود، دهها تعزیه خوان و شاه نسخه خوان و ناظم البکاء را بی مزد و منت و با عشق به اهل بیت تربیت کرده تا وارثان هنر تعزیه خوانی در ایران شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چرا خسرو شمر؟
اما چرا خسرو شمر؟ همه چیز از ۵ سالگی «خسروفرخ رو» شروع شد. وقتی برای اولین بار مراسم تعزیه در قلعه دولت آباد شهرری برگزار شده بود. «رقیه خوان» نداشتند. آقا «ماشالله فرخ رو»؛ پدر خسرو که مداح و تعزیه خوان بود دستش را گرفت و گفت بابا جان! مگر امام حسین را دوست نداری؟ هر وقت به تو گفتم، دوان کنان به سمت بوتههای تیغ برو و فریاد بزن و بگو باباجانم حسین (ع). بابا جان نترسی ها، اما مثلا تو رقیه هستی و میخواهی برای سر بریده بابا امام حسین (ع) گریه کنی؟ یادت نیست؟ چند بار روضه رقیه را برایت خوانده ام. اشک در چشمان پسر ۵ ساله حلقه زد و وقتی در میانه تعزیه آقا ماشالله به او اشاره کرد برو، هروله کنان به سمت بوتههای تیغ میدوید و آن روز همه تماشاچیان تعزیه با اشکهای پسر ۵ ساله اشک میریختند. آن هرولههای کودکانه و نیت پاک پسر کوچک قلعه دولت آباد از او مردی ساخت که امروز نام تعزیه را نه تنها در ری و تهران که در همه ایران بر سر زبانها انداخته است. نامش «خسرو فرخ رو» است، اما هیچ کس او را با این نام صدا نمیزند و با افتخار میگوید خسرو شمر منصب و افتخار من است. منصبی که آن را از ارباب هدیه گرفته ام.
به عشق ارباب شمر میشوم
در حسینیه دو شهید تعزیه خوان دولت آباد روبه رویش نشسته ایم. چهره مهربانی دارد و اصلا نمیتوان تصور کرد که این مرد مهربان، شمر تعزیه باشد، اما هست و میگوید افتخار میکنم که شمرخوانی من به دل مردم نشسته است و میتوانم اوج مظلومیت اهل بیت و امام حسین (ع) و عظمت قیام امام را در روز عاشورا به عزاداران نشان دهم و آن را برایشان باورپذیر کنم.
معین البکاء ایران، حاصل یک عمر نوکری
خسرو شمر محله دولت آباد «معین البکای» ایران است. آشنایان با هنر تعزیه خوانی میدانند که این لقب، عنوان بزرگی است و خسرو شمر میگوید: «سال ۱۳۸۷ در مراسم ثبت ملی تعزیه که در اجلاس سران برگزار شد، لقب معین البکای ایران را دریافت کردم. این لقب، نتیجه یک عمر نوکری برای ارباب است.»
عمو خسرو حال و هوای حسینیه را با خواندن چند بیت شعر تعزیه عوض میکند. سخت است باور کنی این صدای پیرمرد ۷۶ ساله است. آنقدر رسا و گیرا میخواند که بند دلت را پاره میکند و انگار بهترین روضه عالم را در گوشت زمزمه میکنند. شاگردانش دور او حلقه زده اند و هوا، هوای گریه است. عمو خسرو میگوید: «میدانی دخترم؟ از دیشب خواب به چشمم نیامده است. میخواستم حرف تازهای بزنم. اما هیچ حرف تازهای نیست جز این که عشق حسین (ع) اذن میخواهد و این اجازه را باید خود ارباب به همه ما بدهد. عشق از معشوقه اول سر زند.. تا که عاشق جلوه دیگر کند... در این روزها از خدا بخواهیم اذن عاشقی حسین (ع) را به ما عطا کند. فرق است بین کسی که بی اختیار برای عزای حسین (ع) اشک میریزد و آن کس که نمیتواند اشکی بریزد. دعا کنیم برای خودمان که گناه آنقدر دست و پا گیرمان نکرده باشد که نتوانیم برای اهل بیت اشکی بریزیم.»
از گوشه خوانی و نسخه خوانی تا کنارخوانی و شاه نسخه خوانی
خسرو شمر از حسینیه شهدای تعزیه خوان دولت آباد میگوید. حسینیهای که در آن بیش از ۱۵۰ کودک و نوجوان و جوان را تعزیه خوان کرده و معتقد است همه آنها با کرم صاحب این حسینیه عاقبت بخیر شده اند برپاست و پدر و مادرها اینجا را بهترین مکان برای حسینی شدن بچه هایشان میدانند؛ «جمعههای هر هفته سال کلاس تعزیه خوانی در حسینیه برگزار میشود. تعزیه خوانی کار راحتی نیست، سالها باید تمرین و ممارست کنی تا بتوانی شمر تعزیه شوی، من هم قدم به قدم پیش رفتم، از گوشه خوانی به نسخه خوانی و کنار خوانی و شاه نسخه خوانی.»
او ادامه میدهد: «۵ نفر از جوانانی که خودم تعزیه خوانشان کردم و به آنها اعتماد دارم را مسئول اجرای وصیت نامه در حسینیه بعد از مرگ خودم کرده ام. پسر و نوه هایم همه تعزیه خوان هستند و بعد از من متولی تعزیه در دولت آباد میشوند.»
زمین کشاورزی و مغازه را فروختم برای راه اندازی حسینیه تعزیه
«از سالها قبل گروه تعزیه دولت آباد بر سر زبانها افتاد. قبل از آغاز ماه محرم بر و بچههای تعزیه خوان در خانه پدری من دور هم جمع میشدیم و تمرین میکردیم. پدرم تعزیه خوان بود و مرا هم وارد این وادی کرد. نسخه خوانی تعزیه کار راحتی نبود و نیست، اما آنقدر تمرین کردیم که هر سال اجرای ما بهتر از سال قبل میشد. من بیشتر نسخهها را از حفظ هستم. لحن عبیدلله با لحن عمر یکی نیست. وقتی یزید نسخه خوانی میکند خواننده باید حقارت را در بیانش نشان دهد. عباس خوان باید صلابت و هیبت عباس (ع) را در خواندنش به مخاطب القا کند.
خلاصه بعد از چند سال که گروه تعزیه ما حسابی جان گرفت به این فکر افتادم که حسینیهای برای تعزیه دولت آباد راه اندازی کنم. اما دستم خالی بود. همه اهل خانه با این تصمیم من مخالف بودند، اما من زمین کشاورزی و مغازه را فروختم و زمین فعلی که حسینیه در آن قرار دارد را خریدم. آن زمان به دفتر آیت الله غیوری در شهرری رفتم تا از ایشان بخواهم به من برای ساخت حسینیه کمک کند. گفت شمر! نمیتوانی. گفتم جد شما دست مرا میگیرد. خشت خشت حسینیه را با عشق ارباب روی هم گذاشتم. این حسینیه را تا ظهور حضرت مهدی (عج) وقف سیدالشهدا (ع) کرده ام و وقف نامه ام موجود است.»
این عشق فروختنی نیست، حتی یک ریال هم برای تعزیه نگرفتم
در همه این سالها یک ریال هم برای اجرای تعزیه نگرفته است. میگوید حسین ابن علی (ع) مرا با عشق خودش خریده است و این عشق فروختنی نیست. دفتر خاطرات خسرو شمر را نمیتوانی ورق بزنی و زبانت از بیان خاطرات یک عمر عاشقی اش قاصر است. اما بند دلت را پاره میکند. وقتی فریاد میزند و میگوید: «لقب خسرو شمر فخر من است. منصب من است. منصبی که آن را از مولایم هدیه گرفته ام. مگر آن خوابی که رویای صادق بود از یاد من میرود؟» اشک میریزد و از روز عاشورایی میگوید که در عالم خواب دست ارباب امام حسین (ع) را بوسه زد و سیدالشهدا (ع) هم او را با این نام مورد خطاب قرار داد. بازگویی این رویای صادق از زبان خسرو شمر بعد از سالها برای بسیاری از حاضران در حسینیه آنقدر شیرین است که آنها هم نمیتوانند اشکی که از چشمانشان سرازیر میشود را پنهان کنند.»
بانی تنها کارناوال تعزیه تهران
اجرای تعزیهای که با سنتهای اصیل تعزیه خوانی هماهنگ باشد به ماهها و حتی سالها تمرین و ممارست احتیاج دارد، خسرو شمر میگوید: «ریز به ریز حرکات دست و پا و حالت چهره در نقشهای مختلف تعزیه معنی دار و با هدف است. مثلا راهرفتن عبیدالله با راه رفتن شمر متفاوت است، حر باید با راه رفتنش زمین را بلرزاند، بازیگر نقش امام لازم نیست چکمههایش را محکم روی زمین بکوبد، امام حسین (ع) در تعزیه شأن خاصی دارد. یکی از بخشهای مهم تعزیه مربوط به صحنه آخری است که امام پس از دست دادن یارانش و خداحافظی با اهل حرم، تنها در حال نبرد است. من همه اینها را درس میدهم، شاگردانی دارم که از کوچکی پیش من بودند و یک یک این مسائل را میدانند. این تبحرهای تعزیه فقط با تعلیم به نسلهای بعد منتقل میشود.» معین البکای ایران، بانی تنها کارناوال تعزیه خوانی در تهران هم هست و تعزیه بعدازظهر عاشورا در کاروانی در حال حرکت برگزار میشود.
دختران تعزیه خوان
خسرو شمر برای راه اندازی گروههای تعزیه خوانی بانوان هم تلاشهای بسیاری کرد. او ۱۵ سال قبل ۴۰ دختر ۹ تا ۱۲ ساله را تعزیه خوان کرد. فرخ رو میگوید: «یادم هست که آنها ۴ مجلس را تعزیه خوانی میکردند، مجلس حضور قاسم (ع)، مجلس حضرت عباس (ع)، مجلس حضرت علی اکبر (ع) و بازار شام. این چهار مجلس را به آنها تعلیم دادم و الحق که فوق العاده بودند. این ٤٠ دختر اهل دولت آباد بودند. دختر خودم زهرا هم بود که نقش شمر را بازی میکرد، هر چند تعزیه خوان کردن خانمها سخت است، اما در همان یک دوره هم شاگردان خوبی تربیت کردم.
دخترخانمی به اسم الهام بود که به او یاد دادم نقش اشقیا را بخواند. خاطرم هست که وقتی یزید خوانی میکرد دست و دلت میلرزید. فاطمه نامی هم بود که وقتی زینب خوانی میکرد، خودم مینشستم و زارزار گریه میکردم. دخترها زیر پرچم امام حسین (ع) زندگی کردند و حالا همه شان عاقبت بخیر شده اند. آن زمان، ظهر عاشورا، مراسم خودم که تمام میشد و ساعت ۴ تا ۶ عصر، مجلس دخترها در حسینیه ام برگزار میشد. تنها مرد این تعزیه خودم بودم، چند نفر از پسرها هم پشت پرده تعزیه، طبل و سنج میزدند، البته از آنجا که برگزاری مراسم تعزیه بانوان به مقدمات و زیرساختهای بسیاری نیاز دارد چند سالی میشود که آن را در حسینیه برگزار نمیکنم.»
روایت پسرشفا گرفته و علی اصغر خوان تعزیه
صدایهای های گریه مادر و علی اصغرخوانی خسرو شمر بالای سر گهواره در حسینیه در هم میپیچید و با صدای گریه نوزاد چند روزه میآمیخت. میگفتند امیدی به زنده ماندن نوزادی که سالها در انتظار آمدنش بودند نبود، محرم بود و پدر و مادر، نا امید، حسینیه شهدای تعزیه خوان را تنها پناهگاه امن برای توسل کردن به ارباب دانستند و نوزاد را در گهواره علی اصغر گذاشتند و چارهای جز دعا کردن نداشتند. خسرو شمر یک مجلس علی اصغر را بالای گهواره خواند و گفت به صاحب این روزها توسل کنید. چند روز بعد صدای گریههای بی امان مادر از اتاق دکتر به گوش همه میرسید. کودک چند روزه شفا گرفته بود و حالا چند سال از آن اتفاق میگذرد. عمو خسرو راوی آن میشود و میگوید: «آقا مهدی بچه حسینیه است و قرار است علی اصغر خوان شود. نسخههای تعزیه حضرت علی اصغر را به او یاد داده ام.» اهالی دولت آباد در همه این سالها کرامات بسیاری از اهل بیت در حسینیه شهدای تعزیه خوان دیده اند.
یک روز عباس خوان و یک روز کفش جفت کن عزاداران
از همان زمانی که برای اولین بار طفل خوان تعزیه شد و قرار بود بخواند، عمو خسرو صدایش کرد و در گوش او یک جمله گفت. به او گفت پسرم! اگر بخواهی برای خوشایند مردم بخوانی قافیه را باخته ای، اگر برای امام حسین (ع) خواندی آن وقت است که تعزیه خوان میشوی. این جمله عمو خسرو از سالها قبل آویزه گوش سید «ابراهیم موسوی» شده است و امسال به عشق مولا عباس خوان تعزیه است. سید ابراهیم در حسینیه دو شهید روبروی عمو خسرو نشسته است و میگوید: «عمو یادتان هست؟ من هنوز سواد خواندن و نوشتن نداشتم که شما شعرهای تعزیه را به من یاد دادید و سکینه خوانی میکردم.» نگاهش را از عمو خسرو برمی گرداند و ادامه میدهد: «بهترین خاطرات کودکی من با حسینیه و عمو خسرو و تعزیه گره خورده است. مخالف خوان و موافق خان هیچ فرقی با هم نداریم و همگی برای ارباب نوکری میکنیم. من یک روز عباس خوان تعزیه هستم و یک روز کفشهای عزاداران حسینی را جفت میکنم.»
منبع: فارس
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: محرم ائمه اطهار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۶۹۷۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دکمه تصویب قانون عفاف و حجاب زیر دست کیست؟!
فرارو- جلال رشیدیکوچی، نماینده مجلس شورای اسلامی درباره بررسی طرح صیانت در مجلس یازدهم گفته است: «طرح صیانت علنا از دستور کار مجلس خارج شد، ولی زمزمههایی شنیده میشود مبنی بر اینکه برخی در تلاش هستند هفته آخر مجلس این طرح مورد بررسی قرار گیرد. امیدوارم چنین اتفاقی رخ ندهد، زیرا سر منافع مردم معامله کردن با جریانی خاص قطعا به ضرر آن اشخاص خواهد بود.»
به گزارش فرارو، رشیدی کوچی در بخشی از سخنان خود و در رابطه با این که تصویب طرح صیانت به ریاست قالیباف در مجلس دوازدهم کمک میکند یا نه گفت که این احتمال وجود دارد. این اظهارات رشیدی کوچی در شرایطی مطرح میشود که پیش از انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، برخی از منتقدان اصلی قالیباف از عدم تصویب قانون عفاف و حجاب در مجلس دوازدهم شکایت میکردند و معتقد بودند قالیباف به دنبال آن است که از تصویب این طرح پیش از انتخابات احتراز کند.
حجت الاسلام غضنفرآبادی رئیس کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی که از موافقان سرسخت لایحه عفاف و حجاب است میگوید: «کمیسیون قضایی ایرادات شورای نگهبان به لایحه عفاف و حجاب را برطرف و مجددا این لایحه را به شورا ارسال کرده است و هم اکنون منتظر اظهار نظر شورای نگهبان هستیم. عمده ایرادات شورای نگهبان به لایحه عفاف و حجاب مربوط به مواد ۴۷ تا ۴۹ این لایحه میشد که به بحث میزان مجازاتها پرداخته است.»
با توجه به این که در جلسه علنی ۲۹ شهریور ۱۴۰۲ مجلس، نمایندگان به اجرای آزمایشی لایحه حجاب و عفاف برای مدت ۳ سال رای دادند، در صورتی که شورای نگهبان، این لایحه را تایید کند، لایحه مذکور بلافاصله برای اجرا به دستگاههای اجرایی مربوطه ابلاغ میشود. اظهارت علی بهادریجهرمی سخنگوی دولت سیزدهم هم نشان میدهد دولت با اقدامات مجلس در حوزه عفاف و حجاب همراه است. او در این باره گفته است: «دولت با همراهی و همدلی و همچنین با اصلاحات حداقلی در سریعترین زمان ممکن، طبق تعیین تکلیفِ قانون اساسی مبنی بر اینکه لوایح قضایی باید از مسیر دولت به مجلس تقدیم بشود، لایحه را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. بهنظر میرسد الان و یا هر مقطع دیگری هیچ مرجعِ اجتماعی، فرهنگی، انتظامی، قضایی و اجرایی معطل تصویب قانونی در این زمینه نیست و قوانین موجود تکالیف همین مراجع را در این موضوعهای فرهنگی و اجتماعی مشخص کرده است.»
نیروی انتظامی نیز پیش از مشخص شدن تکلیف طرح عفاف و حجاب در حال اجرای طرح نور است که در واقع بازگشت گشت ارشاد به خیابانها است؛ طرحی که به نظر میرسد با حمایت دولت سیزدهم همراه است. سردار احمدرضا رادان فرمانده کل انتظامی کشور با اشاره به این که در دولت سیزدهم فعالیتهای این نیرو در بهترین وضعیت قرار گرفته است از قوای سه گانه تقدیر و تشکر کرد و گفت: «با حمایتهای مجلس، دولت و قوه قضائیه و همراهی مردم اجرای طرح نور را با قوت، دقت و هوشمندی ادامه خواهیم داد.»
با توجه به این شرایط پرسشهایی مطرح است از جمله این که آیا محمدباقر قالیباف میتواند به واسطه مصوبه حجاب و عفاف بار دیگر بر کرسی ریاست مجلس بنشیند و آیا طرح نور در صورت تصویب طرح عفاف و حجاب متوقف میشود؟ حسین کنعانی مقدم، فعال سیاسی اصولگرا در گفتگو با فرارو به این پرسشها پاسخ داده است:
ارسال پالس مثبت قالیباف به جبهه پایداریحسین کنعانی مقدم به فرارو گفت: «ما در عرصه سیاست با چند گروه مختلف از افراد رو به رو هستیم. برخی از افراد، سیاستمدار هستند یعنی بر اساس فکر و اندیشه و تعقل به مسائل مختلف فکر میکنند و درباره موضوعات گوناگون صحبت میکنند. برخی از افراد، سیاسی کار هستند یعنی بر اساس منافع سیاسی خود سخن میگویند. برخی دیگر، سیاست باز یا به عبارتی دقیقتر بندباز هستند یعنی در عرصههای سیاسی سعی میکنند به سمتی حرکت کنند که منافع سیاسی خود را تامین کنند و کاری هم به این ندارند که این بندبازیها میتواند تا چه حدی در آینده سیاسی آنان اثرگذار باشد. در نهایت برخی نیز هستند که نه سیاست باز هستند نه سیاست مدار و نه سیاسی کار درواقع این افراد سلبریتیهای سیاسی هستند که بیشتر به دنبال دیده شدن هستند. اکنون نیز به نظر میرسد برخی از افراد به دنبال این هستند که از طریق اظهارنظرهایی که انجام میدهند دیده شوند، نه این که گام مثبتی بردارند یا تحلیل دقیقی از مسائل سیاسی کشور ارائه کنند.»
وی افزود: «در رابطه با ریاست آقای قالیباف در مجلس، باید به این نکته دقت کنیم که با توجه به این که ۴۵ نفر در نوبت ورود به مجلس قرار دارند، ممکن است آرایش سیاسی مجلس تا حدودی تغییر کند. به هر حال این حقیقت انکار ناشدنی است که آقای قالیباف برای رئیس شدن نیاز به یک رای قابل توجه از سوی طیف تندروی مجلس دارد. با این وجود شاید اینگونه بتوان تعبیر کرد که اقدامات اخیر آقای قالیباف در خصوص طرح صیانت، نوعی پالس مثبت برای قانع کردن طیف تندرو است که؛ اگر من رئیس بشوم، مواردی را که شما اصرار دارید در مجلس مورد توجه قرار گیرد را در اولویت قرار داده و پیگیری میکنم.»
لزوم ابهام زدایی از طرح عفاف و حجاباین فعال سیاسی اصولگرا در ادامه گفت: «هر مصوبهای باید مراحلی را در مجلس طی کند و برای مثال باید به شورای نگهبان برود. اما تا جایی که مطلعم درباره مصوبه حجاب و عفاف هنوز این مراحل به طور کامل طی نشده است. یعنی هنوز مجلس شورای اسلامی و مجلس شورای نگهبان به نتیجه نرسیده اند و اگر این نتیجه مشترک حاصل نشود، طرح مذکور به مجمع تشخیص مصلحت میرود. به همین دلیل، با توجه به حساسیتهای قانونی که وجود دارد و با توجه به این که طرح حجاب و عفاف موفق نشد نظرات مثبت اکثریت را به سمت خود جذب کند و از سوی شورای نگهبان نیز ایراداتی به آن وارد شد، نمیتوان با اطمینان گفت که این طرح به سرعت به مرحله اجرا میرسد. گروهی از صولگرایان تندرو، معتقدند که طرح صیانت مبتنی بر جریمه نقدی طراحی شده تا هر کسی دلش خواست، بی حجاب بگردد.»
وی افزود: «این که طرح نور توسط نیروی انتظامی در حال اجراست، از دید نمایندگان مجلس مجزا از طرح عفاف و حجاب نیست و به نوعی قرار است هر ۲ طرح، همراستای هم پیش بروند. مسئله اصلی همه این طرحها عفاف و حجاب است و در نتیجه هر دستگاهی به دنبال این است که نقش خود را در این زمینه ایفا کند. در حال حاضر نیز، نیروی انتظامی این نقش را پذیرفته که از طریق گشت ارشاد سعی در برقراری حجاب داشته باشد و اقداماتی قانونی انجام دهد. قطعا زمانی که طرح عفاف و حجاب مجلس تصویب شود، طرحهای جانبی کنار گذاشته میشوند. طرح صیانت در نهایت تعیین کننده خط مشیهای کلی عملکرد حاکمیت در قبال مسئله حجاب خواهد بود. البته شکل گیری طرح حجاب میتواند یک امتیاز مهم نیز داشته باشد. درواقع اگر طرح حجاب و عفاف با دقت تصویب شود، میتواند هم به قانونمندتر کردن نوع برخوردها با حجاب کمک کند و هم از هر نوع برخورد سلیقهای با مردم پیشگیری کند. البته باید توجه داشت که قانون مرتبط با حجاب باید جامع و کامل و عاری از هر نوع ابهام باشد. وقتی قانونی تصویب شود که سرشار از ابهام در شیوههای اجرا باشد و حتی به درستی آسیب شناسی نشده باشد، بیش از آن که مفید باشد، مضر خواهد بود. درواقع سرنوشتی مثل سرنوشت قانون ممنوعیت ماهواره پیدا میکند که گرچه قانون است، اما هیچکس رعایت نمیکند.»